Rodzaj ludzki wyróżnia spośród organizmów żyjących to, że posiada zdolność do mówienia. Jest to możliwe dzięki narządom mowy, czyli tzw. aparatowi mowy.
W jego skład wchodzi wszystko to, co znajduje się w jamie ustnej i jej obrębie,
a więc:

• język,

• podniebienie (twarde oraz ruchome miękkie zakończone języczkiem),

• wargi,

• ruchoma żuchwa,

• dziąsła i zęby.

 

Narządy mowy, podobnie jak i narządy zmysłów i układ nerwowy, kształtują się w okresie prenatalnym, zatem można stwierdzić, że początki rozwoju mowy następują już w tym czasie. Natomiast dopiero po narodzinach dziecka rozwój mowy jest przez otoczenie dostrzegalny.

​

Wyróżniamy cztery podstawowe etapy rozwoju mowy dziecka:

• okres melodii (głużenia i gaworzenia): 0.-12. miesiąc życia;

• okres (pierwszego) wyrazu: 1.-2. rok życia;

• okres zdania: 2.-3. rok życia;

• okres swoistej mowy dziecięcej: 3.-7. rok życia.

 

Jak widać, rozwój mowy jest procesem ciągłym, jednak przebiega on skokowo. Dlaczego? Otóż rozwój mowy powiązany jest ściśle z rozwojem poznawczym czy rozwojem małej i dużej motoryki. Jednakże nabywanie nowych umiejętności odbywa się można rzec – pojedynczo. W momencie, gdy dziecko np. uczy się raczkować, jest tak pochłonięte nabywaniem nowej umiejętności, że zazwyczaj następuje wtedy chwilowe zatrzymanie rozwoju mowy. Ale po tym, jak maluch nauczy się sprawnie przemieszczać na czworaka, mowa znowu będzie rozwijana, niekiedy ze zdwojoną siłą.

Stąd biorą się odstępstwa od ram czasowych w etapach rozwojowych dziecka, i nie powinny one martwić rodziców, bowiem każde dziecko rozwija się w swoim tempie. Jeśli jednak te odstępstwa się wydłużają, warto zasięgnąć rady specjalisty, który oceni, czy faktycznie należy się martwić i określi, jakie przedsięwziąć środki zaradcze.

​

Podsumowując:

• każde dziecko powinno przejść przez cztery podstawowe etapy rozwoju mowy, ale nie każde w jednakowym tempie

Jednak, jeśli osiąganie kolejnych kamieni milowych w rozwoju dziecka, w tym w rozwoju mowy opóźnia się w stosunku do ustalonego wieku o co najmniej 6 miesięcy, mówimy już o opóźnionym rozwoju mowy (ORM-ie), i wówczas dziecko powinno znaleźć się pod okiem specjalisty bądź kilku specjalistów.